Nederland belastingland

Momenteel is iedereen in de ban van de digitale belastingaangifte. ‘Leuker kunnen we het niet maken maar wel makkelijker’ is de slogan van de belastingdienst. Hun site kan momenteel het bezoekersaantal niet aan dus is de einddatum van aangifte inmiddels een maand verschoven…..

Niemand betaalt graag belastingen, en wij Nederlanders zijn altijd inventief om zo weinig mogelijk belastingen te betalen. Maar wat zijn belastingen nu eigenlijk? Een goede definitie van onze belasting zou zijn: “Belasting is een gevorderde eenzijdige en gedwongen bijdrage opgelegd door de overheid, waar geen tegenprestatie tegenover staat, en die de overheid gebruikt om haar kosten van algemeen nut te dekken”

Als we terug kijken naar het verleden dan zie we dat er al vroeg in de geschiedenis gebruik van belasting werd gemaakt. Waar deze belasting op werd geheven verschilt per periode. Soms was dit op de eerste levensbehoefte maar andere keren weer op het bezit van goederen en land.Voor de jaartellingWe kennen al belastingen van voor de jaartelling. Zo kende de Egyptenaren al een verfijnd systeem van grondbelasting, die in natura betaald moest worden, zoals het afstaan van enkele stuks vee of graan.Om efficiënter belasting te heffen en zo de opbrengst te kunnen bepalen werden er in het Romeinse rijk volkstellingen gehouden. Zo wist de Romeinse Keizer Augustus al in 28 voor christus dat hij over 5 miljoen ‘belastingplichtige’ onderdanen beschikte.De Middeleeuwen
Als we een sprong in de tijd maken, zien we dat in de Middeleeuwen accijnzen werden geheven op levensmiddelen zoals bier, zout, graan etc. Naast deze accijnzen werd er ook voor marktplaatsen en bruggen betaling opgelegd. Dit gebeurde door middel van tol heffen.

1596. Utrecht. Zware belastingen

Vz. schildpad omgeven door vijf bijen (aanmaning tot verdraagzaamheid) PERFER· ET· OBDVRA· ANNO· DNI· 
15 stadsschild 96.

Kz. gehelmd provinciewapen.

De Tachtigjarige Oorlog
In 1569 voerde Alva de tiende penning in die veel verzet bij de bevolking gaf. De tiende penning betrof een omzetbelasting van 10% op de verkoop van roerende goederen. De volkswoede die dit veroorzaakte samen met het gebrek aan (godsdienst) vrijheid kan als belangrijk element gezien worden van de Nederlandse Opstand, die later de Tachtigjarige Oorlog genoemd zou worden.

1569. Wraak van Alva op Utrecht wegens het weigeren van de tiende penning door de bevolking

Vz. borstbeeld Philips II naar rechts met aan weerszijden jaartal.
Kz. in zichzelf verstrengelde slang omgeven door de letters
G E V X.

Achteraf gezien is het verzet tegen de tiende penning wel erg wrang aangezien er later nog veel meer belasting moest worden afgedragen om de soldij van de opstandelingen te bekostigen. Een van de middelen die vele malen is gebruikt om de staatsfinanciën te versterken tijdens oorlog, is verzwakking van de munt. Zo ook in de eerste jaren van de Tachtigjarige Oorlog. Het eerste initiatief werd door de Staten van Holland al een half jaar na het uitbreken van de opstand genomen. Het volk moest tegen betaling verplicht hun munten laten kloppen. De koers werd door het aanbrengen van de klop met ongeveer 15% verhoogd, en het verschil tussen de oude en nieuwe koers moest de burger afdragen aan de staatskas. Aanvankelijk werd gedacht als lening, maar dit geld is in feite nooit terug betaald. Het is dan ook zeer aannemelijk dat hier de uitdrukking ‘iemand het geld uit de zak kloppen” van af stamt. De opbrengst van deze maatregel moet aanzienlijk zijn geweest.

1/10 Ecu Philippe 1572. Maestricht

Vz. borstbeeld Philips II naar rechts ★ tussen jaartal.
Met klop Hollandse leeuw binnen parelrand (1574)

Kz. gekroonde vuurstaal op 2 gekruiste stokken

19e eeuw
Een van de effecten dat Nederland in deze tijd een eenheid werd was dat ook alle lokale verzonnen belastingen veranderd moesten worden in één centraal belasting stelsel. In 1806 voerde Dhr. Gogel als minister van Financiën dan ook een stelsel van algemene belastingen in. Hierin werd voor het eerst rekening gehouden met de draagkracht van diegene die de belasting moest betalen: de rijken meer belasting en de armen minder. Zo werden luxe goederen zoals parasols en handschoenen extra belast. Je rijkdom werd onder andere afgemeten aan het aantal dienstboden, het aantal koets- en rijpaarden, maar bijvoorbeeld ook aan hoeveel ramen en eikenhouten deuren je huis telde.
Zoals eerder gezegd zijn wij Nederlanders inventief om zo weinig mogelijk belasting te betalen. Het zal u dan waarschijnlijk ook niet verbazen als het resultaat op deze vensterbelasting nog steeds terug te zien is bij sommige monumentale huizen: blinde (dichtgemetselde) ramen en geschilderd eikenhout.

De moderne tijd
De belasting naar draagkracht begint steeds meer vorm te krijgen en in 1914 wordt dan ook de inkomstenbelasting ingevoerd. Doordat de Nederlandse overheid er steeds meer taken bij krijgt is er ook steeds meer geld nodig. Zo worden in 1964 de loonbelasting en in 1969 de BTW (belasting toegevoegde waarde) en vennootschapsbelasting ingevoerd. In 1985 werd de commissie Oort ingesteld om de inkomstenbelasting te vereenvoudigen. Het resultaat hiervan werd in 1990 ingevoerd

1990. Het laatste oortje

(hervorming belastingstelsel gerealiseerd)

Vz. 1985 / COMMISSIE OORT / BELASTINGHERVORMING / GEREALISEERD DOOR / 1990 / MINISTER DR HOCR / RUDING EN STAATSSECRE-TARIS MR. H.E. KONING.

Kz. 1990. Vier concentrische cirkels die de verschillende belastingtarieven (18%, 35%, 50% en 60%) uitbeelden.

Medailleur: J.P. Kruimel

Klik hier om deze penning te bekijken op onze site


De belastingheffing blijkt dus tijdsgebonden, en verandert naarmate de maatschappij en onderlinge verhoudingen veranderen. Ons huidige belastingstelsel past dus bij de huidige maatschappelijke situatie. Dat geld voor de soorten, maar ook voor de manier van innen. Er is nog veel in te verbeteren maar het invullen en opsturen van een aangifte biljet via de computer is absoluut iets van de 21e eeuw!

Neem gerust een kijkje op onze website via onderstaande knop.